Inflatie eet je spaargeld op (2)

Door de stijgende inflatie wordt ons geld op een brave spaarrekening niet automatisch meer waard. Slapend rijk worden is verleden tijd, we moeten actie ondernemen.

’Inflatie nauwelijks te beteugelen’, luidde de kop op de voorpagina van deze krant op 4 januari. Door de spectaculaire groei van een aantal opkomende economieën dreigen tekorten aan olie, voedsel en grondstoffen te ontstaan, met als gevolg flinke prijsstijgingen. Daar krijgen wij als consumenten op verschillende manieren mee te maken. Nu is al te merken dat de benzine aan de pomp, maar ook veel voedingswaren snel duurder worden. Veel van de prijsstijgingen zijn echter nog niet doorberekend aan de consument. Denk aan producten waarin olie is verwerkt als grondstof. Of de stijgende energiekosten om machines te laten draaien waarmee de producten gemaakt worden. De verwachting is dat de inflatie op de lange termijn structureel hoger zal zijn dan de 2 procent die in Europa als maximumgrens is gesteld.

Los van de prijsstijging van allerlei producten is er een tweede effect van inflatie, waar mensen doorgaans minder op letten. Uw spaargeld wordt namelijk ieder jaar een klein beetje minder waard door die geldontwaarding. Als we uitgaan van een inflatie van 2 procent per jaar, betekent dit dat er minimaal 2 procent rendement (rente, of een andere vorm van vergoeding) op het spaargeld moet binnenkomen om de koopkracht te bewaken. Is het rendement minder dan 2 procent per jaar, dan groeit weliswaar het banksaldo jaarlijks, maar door de inflatie kunt u er minder voor kopen.

Er is de laatste maanden veel aandacht geweest voor de zogenoemde ’luie spaarder’. Uit gemakzucht, of gebrek aan informatie, is de Nederlandse spaarder geneigd te blijven zitten bij zijn huidige bank, ook al biedt die een substantieel lagere rente dan zijn concurrenten. Onderzoek van de Volkskrant liet al zien dat de Postbank de rente op de Plusrekening de afgelopen jaren heeft verlaagd tot 0,5 procent. Dat is overigens het extreme voorbeeld, want alle grote Nederlandse banken bieden gemiddeld gezien een zeer lage spaarrente.

Toch lijkt het erop dat er in de starre Nederlandse spaarmarkt enige beweging komt. Onlangs werd bekend dat het vooral de kleine spaarbanken zijn die in Nederland het snelst groeien. Banken met onbekende, soms wat exotisch klinkende namen als AK Bank, AT Bank, Yapi Krdei Bank en Garantibank. Deze kleintjes zijn vaak dochters van grote buitenlandse banken, en missen in Nederland naamsbekendheid en reputatie. Om dan toch spaartegoeden aan te trekken wordt een substantieel hogere rente geboden, momenteel rond de 4,5 procent. Oftewel, negen keer zoveel als op de Plusrekening van de Postbank. Dat de kleintjes zoveel meer rente bieden heeft ook te maken met het feit dat zij vaak geen kantorennet hebben, en daardoor onder veel lagere kosten opereren.

Ook de Consumentenbond merkt een grotere interesse van mensen naar het rentebeleid van de banken. Vooral in de laatste maanden van het vorig jaar kwamen er bij de bond veel vragen binnen over waar mensen het beste kunnen sparen, zegt een woordvoerder. Het toenemende aantal verzoeken om informatie past in het beeld van de snelgroeiende kleine spaarbanken.

Het loont om te kijken waar de hoogste rente behaald kan worden. Alle banken die in Nederland opereren hebben een vergunning nodig van toezichthouder De Nederlandsche Bank (DNB). Daarmee is meteen het spaarsaldo tot 20.000 euro gegarandeerd, mocht de bank in problemen komen. Ook over de veiligheid hoeft de spaarder zich dus geen zorgen te maken.

Tot nu is de discussie beperkt gebleven tot de vraag waar de hoogste rente geldt, voor rekeningen zonder beperking. Er zijn echter tal van andere spaarproducten die voor verschillende situaties veel aantrekkelijker kunnen zijn. Spaarders moeten daarvoor eerst bij zichzelf te rade gaan: welk doel heeft het spaargeld? Als het gaat om geld dat langere tijd niet gebruikt wordt zijn er een aantal fraaie alternatieven.

Veel banken bieden spaarrekeningen aan waarop het geld een tijd vast moet staan, maar waar dan wel een hogere rente op vergoed wordt. Afhankelijk van de periode waarin het geld vaststaat en de opnamebeperkingen die gelden kan het verschil in rentevergoeding flink oplopen. Een voorbeeld is een kwartaalrekening, waar een hoge rente betaald wordt over het laagste saldo in een kwartaal. Het restant krijgt een zogenoemde ’boeterente’, die veel lager is. Zo wordt de spaarder gestimuleerd het geld niet op te nemen tenzij het echt nodig is.

Voor spaarders die weten dat ze hun geld een tijdlang niet nodig hebben, of voor een zeer specifiek doel sparen, is een deposito waarschijnlijk de beste keuze. Een vaste termijn-deposito is een rekening waar een bepaald bedrag voor vastgestelde tijd, tegen een vaste rente op staat geparkeerd. Hoe langer het bedrag vast staat, hoe hoger de rente. De looptijd varieert daarbij van zes maanden tot wel tien jaar, afhankelijk van de voorkeur. Omdat de rente over de looptijd vaststaat, is er wel het risico dat in die periode de rente op spaarrekeningen stijgt, waardoor het voordeel van de hogere rente (deels) kan verdwijnen.

Er bestaan ook zogenoemde bestemmingsdeposito’s. Het geld kan dan vrij worden opgenomen gedurende de looptijd, maar alleen voor bestemmingen die vooraf met de bank zijn afgesproken. Een goed voorbeeld is spaargeld dat dient voor de aankoop van een huis.

Deposito’s worden steeds populairder onder Nederlandse spaarders. Van het totale bedrag aan spaargeld stond in 2006 nog 200 miljard euro op spaarrekeningen, en 21 miljard euro op deposito’s. Vorig jaar daalde het bedrag op spaarrekeningen naar 180 miljard, terwijl het depositosaldo tot 55 miljard groeide. Net als de groei van de kleine spaarbanken een bewijs dat de Nederlandse spaarder al een stuk minder ’lui’ is geworden.